Климатските промени носат нови опасности за Гренланд

Новите податоци од Гренланд покажуваат дека глобалното затоплување ги надминува дури и историски топлите епохи како средновековниот топол период.

Метју Осман стои на врвот на ледената капа во западен Гренланд и гледа над полуостровот Нусуак. Во далечината и на повеќе од 2.000 метри подолу, селото Илулисат е мала дамка во огромното пространство од снег и мраз. Додека Осман влегува во снегот, тој тоне во процепот до бутот. Како и другите кои се осмелиле да ги истражуваат ризичните подрачја во Гренланд, Осман и неговите колеги храбро се справуваат со опасностите за да бараат индиции за тоа како климата се променила во минатото и како може да се промени во иднина. Она што го открија е неочекуван знак за тоа колку се навистина акутни тековните климатски промени.

Истражувачкиот тим предводен од Осман, геонаучник од Универзитетот во Аризона, пронајде ледено јадро долго 140 метри во Гренланд. Ова јадро се протега речиси до основата и, во гасовите и хемикалиите сместени внатре, има докази за климатските промени во последните 2.000 години.

Нивната анализа на јадрото покажува дека на ова место за време на средновековниот топол период, приближно 400-годишна фаза на повисоки глобални температури пред околу 1.000 години, мразот станувал погуст и напредувал – спротивно од она што го прави денес.

Претходно, научниците претпоставуваа дека напредокот на мразот за време на средновековниот топол период е доказ дека западниот брег на Гренланд бил подложен на парадоксално постудени услови за време на топлите периоди. Но, резултатите на Осман и неговиот тим покажуваат дека ледената капа растела бидејќи било потопло. Повисоките температури, вели Осман, предизвикаа поголемо испарување што доведе до повеќе снежни врнежи. „Ова е навистина изненадувачки, бидејќи ние очекувавме ледената капа да реагира во потопол период“, вели тој.

Зголемувањето на температурите за време на средновековниот топол период би предизвикало ветерот да собере повеќе влага од океанот и да падне повеќе снежни врнежи долж брегот. Но, дали мразот ќе стане погуст и ќе напредува, исто така зависи од тоа колку повеќе мразот ќе се стопи поради потоплото време. За време на средновековниот топол период, летното топење навистина се зголеми, вели Осман, но зголемените снежни врнежи на крајот победија и мразот порасна.

Студијата ја покажува сложеноста на системот за затоплување на климата, вели Анаис Орси, поларен научник од Универзитетот во Британска Колумбија, кој не бил вклучен во студијата. Со соодветни услови, „може да дојде до затоплување и напредување на мразот во исто време“.

Меѓутоа, денес, поттикнати од антропогените климатски промени, ледените капи и глечерите долж западниот брег на Гренланд, како и во повеќето други места, брзо се повлекуваат.

Контрастот е лесно забележлив: „Летното затоплување е без преседан“, вели Орси. „Затоплувањето е значително поголемо отколку за време на средновековниот топол период.“

„Дефинитивно влегуваме во период во кој треба да очекуваме сериозни последици од климатските промени.“