Четири жени добија Нобелова награда оваа година. Но, на наградите сè уште им недостасува диверзитет

Од 931 поединец и 28 организации кои ја освоиле наградата од почетокот на доделувањето, само 16 се црнци. Во 2020 година немаше ниту еден Афроамериканец помеѓу именуваните победници.

Дванаесет црнци ја добија наградата за мир, тројца Нобеловата награда за литература и една придружна награда за економија доделена од централната банка на Шведска во чест на Алфред Нобел. Ниту еден црнец никогаш не освоил една од наградите за природните науки.

Во понеделникот, Нобеловата награда за медицина им беше доделена на Харви Џ. Алтер, Мајкл Хутон и Чарлс М.Рајс за откривањето на вирусот на хепатит Ц, што доведе до развој на тестови и третмани.

Во вторникот, наградата за физика им припадна на Роџер Пенроуз, Рајнхард Гензел и Андреа Гез за нивните откритија во врска со црните дупки. Гез стана една од само четирите жени што ја освоиле Нобеловата награда за физика.

Емануел Шарпентие и Џенифер А. Дудна во средата станаа првите жени научници кои заеднички ја освоија наградата за хемија, без машки соработник – и само шестата и седмата жена некогаш победиле во категоријата.

Додека бројот на жени победници во науката може полека да се подобрува, проблемот со диверзитетот станува уште полош кога станува збор за расата.

„Проблемите започнуваат на самиот почеток во економската и образовната пристрасност“, изјави за CNN Марк Цимер, професор по хемија на колеџот Конектикат. „Почнувајќи во основно училиште.“

„Сметам дека проблемот со недостигот на расна разновидност не е проблем на Нобеловите награди, туку тоа е повеќе социјален системски проблем.“

Недостаток на разновидност во науката може да доведе до недостаток на информации за одредена демографија, додаде тој. „За да постои навистина добра наука, потребно е сите да можат да дадат придонес, не само 30, 40% од населението.“

Наградата за литература во четвртокот ја освои американската поетеса Луиз Глик, со што вкупниот број на жени добитници на Нобелова награда се искачи на 57, но сепак само 6%. Бројот на победници – црнци е помал од 2%.

Нобеловата награда за мир оваа година и беше доделена на организација на Обединетите нации, Светската програма за храна, за нејзините „напори во борбата против гладот“ и за „придонесот кон подобри услови за мир во подрачјата погодени од конфликти“.

Основачот Алфред Нобел во својот тестамент напиша дека е негова „изразена желба при доделувањето на наградите да не се внимава на националноста.“ Сепак, огромното мнозинство лауреати во литературата пишуваа на англиски јазик.

„Мислам дека е важно кој номинира и кој е во присутен“, рече Патриша Метју, вонреден професор по англиски јазик на Државниот универзитет во Монтклер, која пишуваше за различноста на расите во високото образование и популарната култура. „Исто така, мислам дека дел од предизвикот лежи во тоа што не се разбира и цени влијанието на работата на црнците, Африканците, луѓето со африканско потекло, влијанието на нивната работа на глобално ниво“.

Метју рече дека смета дека Глук е „феноменален“, но рече дека светот може да се подобри ако писателите – црнци како Соња Санчез, Амири Барака или Рита Доув добија глобално признание од организација како Нобел. „Ако гледате дека луѓе кои изгледаат како вас успеале на глобално ниво, полесно е да сонувате дека можете да дадете придонес“, додаде таа.

Статутите на Нобеловата фондација ограничуваат откривање на информации за номинациите за 50 години.

CNN ја контактираше Нобеловата фондација за коментар, но сè уште не добиле одговор.

Кралската шведска академија на науките достави коментар напишан од нејзиниот претседател во списанието Nature во 2019 година.

Геран К. Хансон, секретар на Кралската шведска академија на науките, минатата година прати напис до Nature дека организацијата ја споделува загриженоста „за недостиг на жени и научници надвор од Европа и Северна Америка меѓу нобеловците“.

Тој рече дека Нобеловиот комитет вложил „значителни напори да им пристапи на универзитетите за истражување ширум светот“, но дека „нееднаквата распределба на Нобеловите награди е симптом на поголем проблем“ со доминацијата на науката во Западна Европа и Северна Америка.

Хансон истакна дека помалку од 15% од постарите автори во природата се жени и само 2% од авторите се од Африка, Јужна Америка или западна Азија. Тој додаде дека се стреми да обезбеди „сите научници да добијат фер шанса“, но и други лица мораат да работат на подобрување на состојбата, притоа охрабрувајќи ги жените да продолжат со научна кариера и да ги поддржат истражувањата во земјите со ниски примања.

„Наградата треба да се рефлектира врз светот во кој живееме сега“, рече Метју. „Мислам дека како водечка награда треба да сака да го почитува и одразува најдоброто на глобално ниво, а не само тесно подмножество.“

„Сметам дека ако е глобална награда таа треба да ги одразува глобалните култури, преку читање и промовирање на работата на луѓето кои пишуваат на различни јазици, кои зборуваат за глобалната состојба на различни начини.